Αλέξανδρος-Νικόλαος Μπαλαμώτης

Το κείμενο Η Τελευταία Απολογία του Νίκου Κοεμτζή του συγγραφέα Βαγγέλη Γέττου ήρθε και με βρήκε κάπως απρόοπτα. Για να πω την αλήθεια είναι ένα κείμενο που δεν ξέρω αν από μόνος μου θα καταπιανόμουν με αυτό. Μέσα όμως από τους μήνες έρευνας και εργασίας πάνω στο κείμενο, νιώθω ότι αυτή η συνάντηση με περίμενε.

Έχει πολύ ενδιαφέρον να καταπιάνεσαι με ένα σύγχρονο ελληνικό έργο το οποίο είναι βασισμένο σε ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα. Έχει ενδιαφέρον γιατί εξ αρχής πρέπει να πάρεις μια απόφαση σε σχέση με το ανέβασμα του κειμένου. Κατά πόσο παραμένεις πιστός σε μια ρεαλιστική, σχεδόν μιμητική απεικόνιση του ρόλου ή κατά πόσο αφήνεις τη φαντασία να σε οδηγήσει. Η απόφαση που πήραμε μαζί με τον Μάρκο Γέττο, τον ηθοποιό που ενσαρκώνει τον Νίκο Κοεμτζή και αρχηγό ολόκληρου του πονήματος, ήταν να μην περιορίσουμε τη φαντασία μας. Γι’ αυτό και έχουμε πάρει αρκετές ελευθερίες σε σχέση με την απεικόνιση αυτού του ανθρώπου. Αν κάποιος έρθει στην παράσταση περιμένοντας να δει τον Νίκο Κοεμτζή ακριβώς όπως τον έχει γνωρίσει (τον έχει γνωρίσει πάρα πολύς κόσμος, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια της ζωής του στον πάγκο του στο Μοναστηράκι) μπορεί και να απογοητευτεί. Αν κάποιος έρθει στην παράσταση χωρίς τέτοιες προσδοκίες πιστεύω θα εκπλαγεί θετικά.

Γιατί να ανέβει η παράσταση για τον Νίκο Κοεμτζή σήμερα στην Ελλάδα; Είναι ένα από τα πρώτα ερωτήματα που καλείται ένας/μία σκηνοθέτης να απαντήσει σε σχέση με αυτό που ανεβάζει. Γιατί αυτό το έργο; Γιατί σήμερα; Ο Νίκος Κοεμτζής έχει περάσει στη σφαίρα του αστικού μύθου κυρίως με θετικό πρόσημο. Μέσα στην έρευνά μας, μιλώντας με πολύ κόσμο που είτε συναναστρεφόταν μαζί του είτε τον ήξερε προσωπικά, δεν βρέθηκε ούτε ένας άνθρωπος να μιλήσει για αυτόν άσχημα. Πώς γίνεται; Πώς είναι δυνατόν να μιλάνε όμορφα για έναν άνθρωπο ο οποίος δολοφόνησε τρεις και μαχαίρωσε άλλους οχτώ; Για έναν άνθρωπο που σκόρπισε θλίψη σε τόσες οικογένειες; Αυτή ήταν για μένα η κινητήρια δύναμη σε σχέση με το κείμενο. Τι έκανε αυτός ο άνθρωπος και ανέτρεψε την εικόνα του και την απήχηση του ονόματός του στον κόσμο; Μπορούν να δοθούν πολλές απαντήσεις σε αυτή την ερώτηση, και κάθε άνθρωπος να δώσει διαφορετική απάντηση. Η δική μας η απάντηση βρίσκεται στην παράσταση. Το θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό να μελετηθεί η ζωή αυτού του ανθρώπου, γιατί είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της Ελλάδας, με γεγονότα για τα οποία δεν μιλάμε ανοιχτά και μοιάζει να μην έχουμε ακόμα την ψυχραιμία να τα δούμε όπως πραγματικά γίνανε. Και αυτή η έλλειψη ψυχραιμίας μοιάζει να μας ακολουθεί σήμερα.

Ένας ακόμη λόγος για τον οποίον είναι σημαντικό αυτό το κείμενο να ανέβει στο σήμερα, είναι πως όταν έγινε το έγκλημα το 1973 συντάραξε την κοινωνία της εποχής και ακόμα και σήμερα άνθρωποι το θυμούνται σαν κάτι τρομακτικό. Η σύγχρονη Ελλάδα βιώνει εγκλήματα αντίστοιχης ή και μεγαλύτερης βιαιότητας. Πόσα από αυτά τα εγκλήματα μπορούμε τώρα να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας άμεσα; Πόσα από τα εγκλήματα που συνέβησαν τους τελευταίους 6 μήνες μπορούμε να θυμηθούμε εύκολα; Αν δεν μπορούμε, τι σημαίνει αυτό για εμάς; και γιατί θυμόμαστε πιο εύκολα κάποιον που εγκλημάτησε πριν 51 χρόνια από κάποιον που εγκλημάτησε πριν τέσσερεις μήνες.

Η συνάντηση με αυτό το κείμενο, και με τον ερμηνευτή του Μάρκο Γέττο, ήρθε σαν δώρο. Δώρο πολύτιμο. Έτσι ακριβώς αισθάνομαι για την παράσταση την οποία ανεβάζουμε. Νιώθω ότι δημιουργούμε κάτι πολύτιμο. Και εύχομαι η Ιστορία να μας δικαιώσει.